Een schets van de Waddenzee in het streefbeeld, gezien vanuit de lucht: de Waddenzee met wadplaten, de Waddeneilanden en de vastelandskust. Er liggen dorpen op het land en er is beroeps- en recreatievaart op het water.

Ecologisch streefbeeld Waddenzee

Met de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) versterken we de ecologische waterkwaliteit en de natuur van de grote wateren in Nederland. Dit is goed voor de leefbaarheid en vergroot bovendien de economische waarde.

Het streefbeeld geeft een optimaal toekomstbeeld voor de ecologische waarden van de Waddenzee, binnen de randvoorwaarden van waterveiligheid, zoetwatervoorziening en bereikbaarheid. Door dit streefbeeld naast toekomstbeelden voor andere functies te zetten is integrale politiek-bestuurlijke besluitvorming mogelijk. Het ecologische streefbeeld voor 2050 is daarmee een van de bouwstenen voor toekomstbestendige grote wateren.

Streefbeeld voor goede waterkwaliteit en veerkrachtige natuur

In 2050 is de Waddenzee een hoogproductief dynamisch brakwater getijdengebied. Er is een grote variatie aan natuurlijke leefgebieden, langs brede oeverzones, op eilanden en wadplaten en onder water. Daardoor is de Waddenzee in 2050 nog steeds een van de rijkste hotspots van biodiversiteit ter wereld, met meer dan tienduizend soorten planten en dieren. Vogels, vissen en zeehonden hebben volop te eten dankzij de rijke onderwaternatuur.

Een kaart van de Waddenzee die schematisch het streefbeeld weergeeft. Er is meer ruimte voor geleidelijke land-waterovergangen langs de oevers, verbindingen tussen de Waddenzee en het binnenland en voor zoet-zoutovergangen bij de Afsluitdijk en het Lauwersmeer.

De leefgebieden langs de randen van het Waddenzee zijn goed verbonden met leefgebieden binnendijks. Vissen zwemmen van en naar hun paaigebieden dankzij geleidelijke zoet-zoutovergangen naar het IJsselmeer, het Lauwersmeer en kleinere waterlopen.

Strategieën

Het ecologisch streefbeeld voor de Waddenzee vraagt inzet op drie strategieën die elkaar aanvullen en versterken:

Dynamiek: ruimte geven aan natuurlijke dynamiek van getij, wind en sediment, ook op kwelders en eilandstaarten

Leefgebieden: meer natuurlijke leefgebieden met voldoende voedsel en rust, onder en boven water en ook binnendijks

Verbindingen: tussen zoet en zout water, (groot- en kleinschalig), voor vis en het brakke karakter van de Waddenzee

Systeemmaatregelen

De volgende systeemmaatregelen dragen bij aan goede waterkwaliteit en veerkrachtige natuur, zoals bedoeld in het streefbeeld voor de Waddenzee:

Meer dynamiek door wind en water: op onbewoonde eilandstaarten en -koppen en op het bestaande kwelderareaal vrije ruimte geven aan erosie en sedimentatie, zodat de dynamiek kan zorgen voor cyclische verjonging van duinen en kwelders die meegroeien met de zeespiegelstijging.

Ruimte voor gradiënten bij harde randen: binnendijks ruimte creëren voor sedimentatie en erosie zodat gradiënten ontstaan zoals op kwelders (zoet-zout, hoog-laag, droog-nat) en voor hoogwatervluchtplaatsen

Herstel onderwaternatuur: zoals lokale aanplant van zeegras, hard substraat aanbrengen en rust borgen

Grootschalige zoet-zoutverbindingen: bij de Afsluitdijk en het Lauwersmeer, voor trekvis en ontbrekende brakwaterhabitats

Meer kleinschalige zoet-zoutverbindingen: langs de overige kust bij kleinere gemalen en sluizen en op kwelders

Toekomstbestendig

Met deze inzet krijgt de Waddenzee een goede ecologische waterkwaliteit en veerkrachtige natuur. De systeemmaatregelen bieden ook kansen voor combinaties met klimaatadaptatie. Zo wordt de Waddenzee toekomstbestendig.

Landelijk streefbeeld

De grote wateren vormen samen één delta. Ze geven water, voedingsstoffen, zout, zand, slib en organismen aan elkaar door. De ecosystemen gaan geleidelijk in elkaar over.

Bekijk het landelijk streefbeeld

Bekijk ook de streefbeelden voor de andere grote wateren

Rivierengebied

Een rijk rivierenlandschap van vrijafstromende en gestuwde rivieren, met natuurlijke variatie in waterstanden en stroomsnelheden als motor.

Meer lezen over het streefbeeld voor het Rivierengebied

Rijn-, Maas- en Scheldemonding

Een estuarien mondingsgebied van rivieren met waar mogelijk (open) verbindingen tussen de rivieren en de zee.

Meer lezen over het streefbeeld voor de Rijn-, Maas- en Scheldemonding

IJsselmeergebied

Een zoetwatermerengebied op de overgang van rivieren naar zee met een rijke hoeveelheid voedsel voor het ecosysteem.

Meer lezen over het streefbeeld voor het IJsselmeergebied