Dijkversterking voor waterveiligheid én biodiversiteit
Dijkversterking is broodnodig om ons land te beschermen tegen hoogwater. Maar dijken kunnen meer. Ze zijn zo in de omgeving in te passen dat ze bijdragen aan een gezonde bodem en gezond water. Met alle voordeel voor biodiversiteit. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma en de Programmatische Aanpak Grote Wateren zetten zich hier stevig voor in. Biodiversiteit is zelfs hét HWBP-thema van 2022.
Dijken inpassen in de omgeving
Dijken zijn niet los te zien van hun omgeving. Wanneer ze versterkt worden, heeft dit gevolgen voor het landschap. Ze maken er immers deel van uit. Veel dijken grenzen bovendien aan belangrijke natuurgebieden. Wanneer dijken versterkt worden, kunnen natuur en biodiversiteit daarvan profiteren. Dijken zijn namelijk zo in hun omgeving in te passen dat ze een gezonde bodem en gezond water in de hand werken. Dat kan door bij ontwerp en uitvoering rekening te houden met de eisen die een gezond ecosysteem daaraan stelt. Met goede gevolgen voor de soortenrijkdom van dat systeem.
HWBP-thema biodiversiteit
Het Projectenboek 2022 van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) heeft als thema biodiversiteit. Binnen het HWBP zijn de 21 waterschappen en Rijkswaterstaat tot en met 2050 bezig circa 1.500 kilometer aan dijken te versterken, inclusief 500 sluizen en gemalen. HWBP-projecten reiken in de praktijk verder dan waterveiligheid. Door slim te combineren kunnen dijkversterkingen meerdere doelen dienen: duurzaamheid, klimaat, circulariteit, ruimtelijke kwaliteit, mobiliteit én biodiversiteit. Het HWBP zet daarvoor in op de ‘maatschappelijk ingepaste dijk’. Door cultuurhistorische elementen te integreren in het dijkontwerp. Of door maatregelen te nemen om emissie te verminderen.
In het Projectenboek komen alle HWBP-projecten van 2022 tot 2027 aan bod, waarbij dijkwerkers onder meer hun biodiversiteitsambities delen. Daarnaast biedt het een inspirerend beeld van nut en noodzaak van biodiversiteit voor dijkversterking en de relatie met de natuur door de jaren heen.
De dijk Lauwersmeer-Vierhuizergat
Zoals de dijk Lauwersmeer-Vierhuizergat. Lies van Nieuwerburgh, marien ecoloog bij Rijkswaterstaat, werkt vanuit de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) mee aan de ecologische koppelprojecten van deze dijkversterking. 'Vanuit het Waterschap Noorderzijlvest en de PAGW zagen wij kansen om met de dijkversterking ook de ecologie te verbeteren.'
Deze dijkversterking heeft 3 ecologische nevendoelstellingen:
- de aanleg van kwelders
- een natuurlijke overgang tussen dijk en water om vismigratie te bevorderen en natuur onderwater te verrijken
- het binnendijkse gebied Marnewaard verbinden met de Waddenzee
Van Nieuwerburgh raadt ook voor andere projecten aan niet te terughoudend te zijn, want best kleine aanpassingen kunnen veel effect hebben voor natuur en biodiversiteit: ‘Je krijgt er echt iets voor terug.’
