IJsselmeergebied
We willen het IJsselmeergebied ontwikkelen tot een robuust en veerkrachtig zoetwatersysteem. Met robuuste natuur die bestand is tegen de effecten van klimaatverandering. Een gebied dat ruimte biedt voor toegankelijke natuur, en voor een duurzame manier van wonen en werken.
Wat we doen
In het IJsselmeergebied gaan we de leefgebieden met elkaar verbinden. Op sommige plekken vergroten we de leefgebieden. We bevorderen de biodiversiteit door meer variatie in leefgebieden te maken. En we zorgen voor betere verbindingen tussen polder, meren en Waddenzee. Hierdoor ontstaat een compleet voedselweb dat niet afhankelijk is van slechts 1 of enkele soorten. Een robuust voedselweb.
De maatregelen samengevat:
- We zorgen voor betere verbindingen tussen de polders, en de Waddenzee.
- We verbinden leefgebieden van planten en dieren, bijvoorbeeld met vispassages of met een brakwaterzone.
- We breiden leefgebieden uit met ondiep water, geleidelijke land-waterovergangen, of zandplaten. Hiermee verbeteren we de kwaliteit van leefgebieden.
- Hiermee bevorderen we de groei van planten- en diersoorten zodat de biodiversiteit in het gebied meer divers wordt.
Bekijk de video hieronder over het IJsselmeergebied en de rol van de PAGW.
In de Programmatische Aanpak Grote Wateren
werken we met het Rijk, de regio...
en maatschappelijke organisaties samen aan
gezonde en veerkrachtige waternatuur.
Eentje die samengaat met
een krachtige economie.
We voeren ruim twintig projecten uit in de
grote wateren van Nederland:
het IJsselmeergebied, de grote rivieren,
het Waddengebied...
en de Zuidwestelijke Delta.
Laten we inzoomen op
het IJsselmeergebied.
Het grootste zoetwatergebied van
West-Europa ligt hier midden in Nederland.
Met zijn negentig jaar is dit jonge
ecosysteem nog volop in ontwikkeling...
maar nu al van groot
internationaal belang...
voor broed en trekvogels,
vissen en vleermuizen.
Dat willen we graag zo houden.
Het IJsselmeer, Markermeer, IJmeer en
de randmeren vormen samen...
de grootste zoetwatervoorraad
van ons land.
Je kunt het zien als onze
nationale regenton.
Die hebben we nodig voor
drinkwater, natuur en landbouw.
We willen dit zoetwater kunnen blijven
gebruiken terwijl het klimaat verandert.
De vele dammen en dijken die we hebben
aangelegd, beschermen...
het land tegen overstromingen.
Maar door de steile, verharde oevers is er
weinig variatie in leefgebied...
en zijn de leefgebieden van dieren
en planten van elkaar afgesneden.
Op veel plaatsen leven steeds minder
verschillende planten en diersoorten...
met als gevolg dat andere dieren en planten
hierdoor minder voedsel kunnen vinden.
Wat het ecologisch functioneren van de
grote wateren nog meer onder druk zet.
Daarom nemen we in het IJsselmeergebied
drie typen maatregelen:
We gaan de kwaliteit en diversiteit van
het leefgebied van dieren...
en planten vergroten, betere verbindingen
maken tussen leefgebieden...
en de natuurlijke dynamiek verbeteren.
We brengen zachte, geleidelijke oevers
terug, want planten en dieren...
hebben meer variatie in leefgebied en
voedsel nodig om hier te rusten...
eten te vinden en zich voort te planten.
Meer variatie en nieuwe verbindingen
tussen de polder, de meren...
en de Waddenzee is ook heel goed
voor de waterkwaliteit.
Met nieuwe vispassages en brakwaterzones
ontstaat er een brede voedselvoorraad...
die niet van één soort afhangt.
Dat is van levensbelang voor verschillende
soorten trekvissen en -vogels.
We zorgen voor meer dynamiek door
geleidelijke land-water overgangen...
die makkelijk kunnen overstromen.
Door luwtes te creëren en door waar
mogelijk...
te zorgen voor een natuurlijker waterpeil.
Hoog in de winter,
laag in de zomer.
Zo laten we het jonge, kwetsbare
ecosysteem groeien naar robuust...
en veerkrachtig zoetwater, waar wij
als mens ook van profiteren.
Waarom is een veerkrachtige natuur belangrijk?
Het IJsselmeergebied heeft veel natuurfuncties. Het is een belangrijk kruispunt voor de vismigratie, bijvoorbeeld voor paling, de driedoornige stekelbaars en spiering. Trekvogels als de zwarte stern en grote karekiet gebruiken het gebied op hun noord-zuidroutes. Ze komen er om te om te rusten, foerageren en broeden. En het gebied heeft in de voedselketens belangrijke, grote en permanente bewoners zoals de zeearend, otter en snoek.
Tegelijkertijd zijn de meren belangrijk voor het woon- en werkklimaat, de inwoners, ondernemers en gebruikers van het gebied. De meren vormen een grote bron van zoet (drink)water en zijn een aantrekkelijk uitloop- en recreatiegebied voor de Randstad. Ook worden ze gebruikt voor visserij en transport.
Te weinig leefgebied en lage biodiversiteit
Het IJsselmeergebied is ‘slechts’ 90 jaar oud en daardoor nog in ontwikkeling. De biodiversiteit is laag en het voedselweb is beperkt en kwetsbaar. Op veel plaatsen zijn de oevers door dijken en dammen steil en verhard. Daardoor ontbreken natuurlijke leefgebieden met zachte randen, land-waterovergangen en zoet-zoutovergang. Er zijn, kortom, te weinig noodzakelijke leefgebieden van voldoende kwaliteit en omvang.
Ook ontbreken de nodige verbindingen tussen de leefgebieden. Soorten die belangrijk zijn voor een goed functionerend ecosysteem, kunnen hun levenscyclus niet voltooien. Deze hebben namelijk meerdere leefgebieden nodig.
Ecosystemen worden nog meer belast
Omdat het ecosysteem al kwetsbaar is, kan het extra belasting niet goed opvangen. Extra belasting komt door klimaatverandering, recreatie, toerisme, landbouw, zon, wind, geothermie en getijdenstroom. Verder neemt de vraag naar zoetwater toe. Dit vraagt onder andere om verbetering van de waterkwaliteit en zoutbeheersing voor bescherming van zoetwater.
Het realiseren van de maatregelen van de PAGW willen we doen om het ecosysteem te versterken. Om daarmee ruimte te maken voor menselijk gebruik met oog voor duurzame instandhouding van het natuurlijk ecosysteem.
Lees meer over onze projecten in het IJsselmeergebiedGebiedsagenda
De PAGW-maatregelen zijn onderdeel van de Agenda IJsselmeergebied 2050.