Unieke natuurprojecten van start door bouw getijdenduiker in Lauwersmeerdijk
Samenwerkende partijen gaven op maandag 3 juni het startsein voor de bouw van een dijkdoorgang in de Waddenzeedijk bij Lauwersoog, waarmee binnendijks een getijdengebied gecreëerd wordt. Daarmee is ook gestart met de uitvoering van drie unieke natuurprojecten van de dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat. De projecten verbeteren de ecologische waterkwaliteit en de natuur van de Waddenzee.
De verbeteringen bestaan uit een dijkdoorgang, het getijdengebied in de Marnewaard, kunstmatige riffen, getijdenpoelen en een natuurlijke kwelderontwikkeling. De uitvoering van de natuurprojecten duurt ongeveer 3 jaar en is tegelijk met de dijkversterking klaar.
Nanou Beekman is directeur Visserij en Grote Wateren bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en was aanwezig bij de starthandeling. Ze zei: “De dijkdoorbraak in de Lauwersmeerdijk laat zien dat integrale opgaven – breed gesteund door de omgeving -goed zijn te combineren. De nieuwe dijk, 70 hectare (getijden)natuur en brede welvaart in de vorm van de nieuwe weg rond Lauwersoog samen aangepakt, dit smaakt naar meer!”
Linda-Rose Santhagens, directeur Netwerkontwikkeling binnen Rijkswaterstaat (RWS) Noord-Nederland, was ook aanwezig. Over de start van de natuurprojecten vertelde zij: “Dit project Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat laat zien dat het kán! Een mooie combinatie van een dijkversterking met natuurontwikkeling in de Marnewaard en langs de randen van het Wad. De 70 hectare getijdengebied die hier wordt aangelegd is echt uniek in zijn soort en omvang. Het maakt me dan ook trots dat het zover is gekomen, mede dankzij de inzet en overtuiging van alle samenwerkingspartners!”
Natuurontwikkeling Waddenzee
Met de natuurmaatregelen helpt de dijkversterking bij het halen van wettelijke doelen voor Natura 2000 en de Kaderrichtlijn Water. De ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IW) en LNV zijn hiervoor een apart investeringsprogramma gestart. De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). RWS, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Staatsbosbeheer werken namens de PAGW samen met de genoemde projectpartijen. Zij werken samen aan de dijkversterking en aan maatregelen die de waddennatuur kilmaatbestendiger en robuuster maken. Met als belangrijkste het ecosysteem van de Waddenzee herstellen.
Samenwerken in de uitvoering
De uitvoering van deze natuurprojecten is een samenwerking tussen RWS (namens de PAGW), waterschap Noorderzijlvest, de provincie Groningen en Groninger Landschap mede namens natuurorganisaties Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Natuur en Milieufederatie Groningen. Aannemerscombinatie Waddenkwartier, gevormd door GMB en Heijmans, voert de dijkversterking en de werkzaamheden voor de natuurprojecten uit.
Getijdengebied Marnewaard
Door de bouw van een dijkdoorgang zorgen we voor een getijdengebied van 70 hectare in de Marnewaard. De dijkdoorgang verbindt het natuurgebied in de Marnewaard met de Waddenzee en verzacht de overgang tussen land en water. Dit wordt het getijdengebied Marnewaard met een getijverschil van 20 centimeter. Het getijdengebied zorgt voor een betere leefomgeving voor verschillende soorten planten en dieren. Met het getijdengebied krijgt de Waddenzee meer ruimte. Voor de waterveiligheid krijgt de dijkdoorgang een schuif waarmee de doorgang dichtgezet kan worden bij hoogwater. Ook komt er een hoogwaterkade rondom het gebied. De locatie van het getijdengebied ligt op het terrein van het ministerie van Defensie. Defensie gebruikt dit stuk niet voor militaire activiteiten.
Kunstmatige riffen en getijdenpoelen
Er komt een natuurlijke overgang van de dijk naar het wad. Dat doen we met kunstmatige riffen onder water en getijdenpoelen aan de voet van de dijk. Kunstmatige riffen zijn plekken waar vissen, krabben en ander leven in kunnen schuilen en waar anemonen en schelpdieren, zoals mosselen en oesters, zich aan kunnen hechten. Hier kan de onderwaternatuur zich ontwikkelen. Zo wordt de natuur rondom de dijk en het wad rijker en biodiverser en verzachten we de randen van het wad.
Sinds 2021 zijn er proeven met kunstmatige riffen en getijdenpoelen langs de dijk. De riffen liggen onder water en onderzoekers halen de riffen naar boven en kijken wat er op en rond leeft. Er is nu al veel leven te zien, zoals vissen, palingen en schelpdieren. De getijdenpoelen zitten tussen het stortsteen in het droogvallende gedeelte van de dijk. In de poel vinden vogels en andere dieren voedsel. Tot en met 2024 onderzoeken we wat er op en rond de riffen en getijdenpoelen leeft. Daarna bepalen we welke, hoeveel en waar de kunstmatige riffen en getijdenpoelen een definitieve plek krijgen langs de dijk.
Natuurlijke kwelderuitbreiding
Langs de dijk bij de Westpolder ontwikkelen we een kwelder van ongeveer 22 hectare. Een kwelder is een stuk land direct aan zee dat bij hoogwater af en toe onder water loopt. Hier leven planten die van zout houden, zoals zeekraal. Kwelders zijn goede leefgebieden voor verschillende soorten dieren en planten. Ook kunnen ze de golven remmen voor de dijk. In de kwelder leggen we dammen van rijshout (wilgentenen) aan. Daardoor slibt het gebied tussen de dammen op en ontstaat er een kwelder. De kwelder ontwikkelt zich vanzelf. Daarom noemen we het een natuurlijke kwelder. Zo verbetert de biodiversiteit. Vogels, vissen en onderwaternatuur voelen zich dan meer thuis in het gebied.
Open dag zaterdag 8 juni
Op zaterdag 8 juni is het de Dag van de Bouw en kunnen bezoekers de bouw van de dijkdoorgang Marnewaard zelf bezoeken. Ook zijn er allerlei activiteiten in de haven en bij het dijkinformatiecentrum voor een inkijkje in de bouw van de diek van morgen. De open dag is van 10:00 – 16:00 uur bij het Dijkinformatiecentrum in Lauwersoog.