Serie De wijze raad met Hans Stokkermans: ‘De mens doet er toe’
In deze serie ‘de wijze raad’ laten we PAGW’ers aan het woord die dit jaar met pensioen gaan. Wat geven zij voor wijze lessen mee aan de professionals, en wat zijn de toekomstplannen? In deel één van deze serie Hans Stokkermans aan het woord, projectmanager bij Rijkswaterstaat tot en met april 2024.
Hoe lang ben je verbonden geweest aan de PAGW?
Hans: “Ik werk al erg lang voor Rijkswaterstaat, maar ben in 2019 begonnen voor de PAGW-Rivieren. We startten met de definitiefase, samen met mijn collega’s. Hierin stond centraal: wat zijn de doelen, en wat zijn de opgaven van de PAGW voor het hele riviersysteem, Maas en Rijntakken? Daarna zijn we begonnen met het verbinden. Er was destijds minder draagvlak voor deze opdracht; nog niet alle neuzen bij de stakeholders stonden dezelfde kant op. Het verbinden met het programma Integraal Riviermanagement (IRM) was en is ook een belangrijke opdracht. Uiteindelijk moet waterafvoer, veiligheid, zoetwatervoorziening, natuur en scheepvaart met elkaar verbonden worden. Het succes van de PAGW is dat niet zozeer vanuit behoud van natuur maar vanuit de natuurlijkheid van het riviersysteem wordt gedacht. Echte toekomstbestendige en robuuste natuur en ecologische waterkwaliteit die zich zelf kan ontwikkelen als je daar de juiste randvoorwaarden voor creëert. ”
Provincies
Hans geeft aan dat er vervolgens draagvlak moest worden gecreëerd bij de provincies. “Zij hebben natuurlijk ook Natura-2000 opgaves. In het begin was er wel wat weerstand. Er werd aangegeven dat er al natuurprogramma’s waren, en dat was al moeilijk genoeg. Uiteindelijk staan de provincies er achter, en is veel draagvlak gecreëerd. Nu doen ze zelfs mee in onze projecten. De preverkenningen lopen nu, en sommige zijn afgerond.
Naast de overkoepelende PAGW werkzaamheden houd ik mij ook bezig met de Gelderse Poort, samen met een aantal andere collega’s. In dit gebied komen veel opgaven en ambities samen waarbij de PAGW de verbinding kan vormen en tevens de sleutel kan zijn voor veel maatschappelijke meerwaarde: het ontwikkelen van een natuurlijk en toegankelijk riviersysteem wat behalve voor de gewenste ontwikkeling van de ecologische waterkwaliteit en natuur ook een bron kan zijn voor ontspanning, inspiratie en spinn-off van economische activiteiten.”
Hoe zag je werkende leven er zoal uit?
“Ik ben eind 1985 begonnen met bodemkundig onderzoek. Daarna heb ik drie jaar in West-Afrika (Mali) gewerkt. Daar heb ik kleinschalig dammen aangelegd om waterconservering te realiseren, gekoppeld aan bodemerosiebestrijding. Hoe kunnen we het systeem robuuster maken, zodat boeren meer water krijgen en de katoen- en voedselproductie wordt ondersteund? Dit was een mooie klus.”
Terug in Nederland ging Hans werken voor Rijkswaterstaat. Eerst in een tijdelijke functie, later werd dat vast, en inmiddels werkt hij 33 jaar voor deze organisatie. Wat is het geheim? “Ik kreeg hier steeds de mogelijkheid wat anders te doen, je hoeft niet te hoppen; dat is intern mogelijk. Begonnen met natuurvriendelijke oeverprojecten. Derde Nota Waterhuishouding destijds, begin van de Kaderrichtlijn Water. Toen deden we dat al. Dat was een kanteling; een besef van urgentie dat het watersysteem ziek is. De eerste stappen zijn destijds al gezet. Daarnaast zijn we toen al begonnen met een vastgoedstrategie. We ontdekten dat we gronden uit de pacht konden halen, en ze een functie konden geven van natuurlijke ontwikkeling. Na al die jaren is er niet veel veranderd, want ook nu loopt elk project tegen deze problematiek aan."
Wat wil je de professionals in het veld meegeven?
“Vanuit onze organisaties denken we heel erg in termen van onze scope en opdracht en vanuit techniek kijken we naar ons werk. Alles moet passen. Als je een project wilt realiseren moet je dat écht samen doen, en verder durven kijken dan je eigen toko. Omgevingsmanagent is super belangrijk niet als kunstje, maar je moet continu in contact blijven met mensen en openstaan voor andere belangen. Dat is moeilijk, maar laat je niet door belemmeringen leiden maar door de verbinding. Genoegen nemen met een zesje is dan niet genoeg, je moet willen investeren. De mens doet er toe, niet alleen de toevallige opdrachtformulering of scope!”
Is het werkveld nu anders dan pak ‘m beet 33 jaar terug?
“We zijn veel systematischer gaan werken dan voorheen. Dat gebeurde in het ‘natte’ veel minder, dat was destijds wat losser. De wegenprojecten waren altijd veel meer gericht op de wettelijke kaders. Tegenwoordig is alles in kaders vastgelegd, en dat neemt toe. We zijn wel professioneler gaan werken met Integraal Project management met duidelijke rol- en takenscheidingen. Dat heeft voordelen en nadelen in zich. Het kan daardoor zijn dat je je minder verantwoordelijk voor het gemeenschappelijk doel voelt, wat tot afscherming van een ‘toko’ kan zorgen. Elk team heeft uiteindelijk zijn eigen zoektocht. Ieder team kan zijn project maken of breken.”
Wat zijn je plannen voor als je prepensioen begint in mei?
“Samen met mijn vrouw Ellen ga ik emigreren naar Umbrië in Italië. We hebben daar een leuk huis gekocht, vlakbij Assisi. Het is op een natuurpark dat Unesco erfgoed is. Wij gaan daar behalve heel veel genieten van het gebied ook een vakantiewoning verhuren. Ik ben 63 jaar, en hoef dus ook nog niet met pensioen. Ik heb nagedacht wat ik nog meer wil in het leven naast werken. Toen kwam dit beeld naar boven drijven. Ik had kunnen wachten tot mijn pensioen met het roer omgooien, maar dan kan je het misschien niet meer. Ik vind het belangrijk om het stuur zelf in handen te nemen. We zijn in 2022 huizen gaan kijken en hebben Italiaanse taalcursussen gevolgd. Het droomhuis kwam voorbij, en uiteindelijk hebben we in september 2023 onze handtekening gezet bij de notaris in Perugia. Ons eigen huis in de Achterhoek was zo verkocht. Al met al was de voorbereiding al een groot avontuur. Op 3 mei gaan mijn vrouw en ik naar Umbrië en dan wordt ons avontuur vervolgd. Zij blijft werken in Nederland, ook vanuit Italië, en reist af en toe terug voor haar werk en de contacten met vrienden. Ik ga mij op de vakantieverhuur storten en de tuin bij het huis. Het is een super mooi gebied; we trekken waarschijnlijk rustzoekers en cultuurliefhebbers aan.”
Heb je nog tijd voor hobby’s?
“We hebben een terrein van 3 ha groot, waaronder bos en een ravijn met een heuse middeleeuwse brug (de Ponte Marchetto). We hebben ook een kleine wijngaard en een olijven boomgaard, die we in ere hersteld hebben. Ook heb ik een fruitboomgaard aangelegd. Hier verbouw ik Amarena kersen, maar ook appels en peren, abrikozen en amandelen. Ook vind ik het leuk om te experimenteren met mediterrane kruiden en de destillatie van etherische oliën. Mijn uitdaging is om dat allemaal biologisch te telen.”
