Lessen voor waterrecreatiesector én de PAGW
De Rijksoverheid werkt met de PAGW aan toekomstbestendige grote wateren waar hoogwaardige natuur goed samengaat met een krachtige economie. Eén van de gebruiksfuncties is waterrecreatie. Het realiseren van PAGW-projecten biedt zowel kansen als bedreigingen voor de waterrecreatie en vice versa. Welke lessen er getrokken kunnen worden om kansen te verzilveren en bedreigingen tegen te gaan, heeft Stichting Waterrecreatie Nederland onderzocht met 13 praktijkvoorbeelden.
Vroegtijdig met elkaar om tafel
Petra van Konijnenburg, landelijk omgevingsmanager voor de PAGW, duidt de geleerde lessen uit het rapport. ‘In 2022 is er een enquête onder betrokkenen vanuit de PAGW en de waterrecreatiesector gehouden. Hieruit bleek toen dat kansen van waterrecreatie beter meegenomen kunnen worden in projecten waar ecologische waterkwaliteit wordt verbeterd. Dit kan door de waterrecreatiesector vroeg te betrekken. Want waar water is, vindt waterrecreatie plaats. Als je vroegtijdig met elkaar om tafel gaat kun je gezamenlijk bekijken waar kansen zijn om de opgave vanuit de PAGW goed samen te laten gaan met de wensen en behoeften vanuit de waterrecreatie. Als partijen later worden aangehaakt, bestaat het risico dat ze reactiever zijn.’
Kijk waar meerwaarde te behalen is
Petra geeft aan dat om deze reden sinds 2023 een landelijk regulier overleg is gestart waarbij de waterrecreatiesector partijen en de PAGW met elkaar om tafel gaan. 'In het overleg kijken we waar samengewerkt kan worden, en waar kansen zijn om waterrecreatiedoelen te verbinden met PAGW-projecten. Ook bespreken we de ontwikkelingen. Zij geven zaken door aan hun leden, zodat zij alert op bepaalde situaties kunnen zijn. Wij geven daarentegen weer aan onze omgevingsmanagers mee: betrek je stakeholders binnen de waterrecreatiesector. Informeer ze en kijk waar meerwaarde te behalen is! De Stichting Waterrecreatie Nederland maakt binnenkort ook zichtbaar via een online viewer waar waterrecreatiepartijen actief zijn en waar de PAGW-projecten zich bevinden. Dat is erg interessant voor zowel onze PAGW-projecten als de recreatiesector.’
Mooie samenwerking in Marker Wadden
Eén van de voorbeelden uit het rapport waar juist een hele mooie samenwerking is gerealiseerd, is het project Marker Wadden. De Marker Wadden is een natuurgebied in ontwikkeling in het Markermeer. Het bestaat uit verschillende eilanden die ruimte bieden aan natuur en recreatie. Het hoofdeiland is toegankelijk voor natuurliefhebbers en biedt een kleine nederzetting met haven, ligplaatsen en kleinschalige Landal-accommodatie. De overige eilanden zijn bedoeld voor de natuur en bieden een rustig broed- en foerageergebied voor vogels. Het ondiepe water tussen de eilanden en de moerassen binnen de eilanden bieden een opgroeigebied voor vis.
‘Hier hebben ze goed nagedacht over de zonering. Dat is het inrichten van een natuurgebied voor gebruik door verschillende typen bezoekers en de natuur, waarbij de unieke kenmerken van het gebied centraal staan. Hierdoor vindt op het hoofdeiland alleen recreatie en toerisme plaats. Op de andere delen van het eiland blijft het hierdoor rustig. De inkomsten die worden gegenereerd uit recreatie en toerisme op het hoofdeiland, worden hier gebruikt voor het onderhoud van de natuur dat Natuurmonumenten doet. Zo zie je dat recreatie echt een goede rol kan hebben binnen de PAGW. Dit is een prachtig voorbeeld waar het wél gelukt is,’ aldus Petra.
Zelf oppakken
Een conclusie is dat de PAGW en de waterrecreatiesector nu soms nog onvoldoende samenwerken. Hoe verklaar jij dat? ‘Wat ik terug hoor van de partijen uit de waterrecreatie is dat het voor hen heel lastig is om op de hoogte te zijn van alle projecten. In de recreatiesector werken veel mensen op vrijwillige basis. Hun (beperkte) vrije tijd investeren in lang lopen PAGW-project kan dan best lastig zijn. Vandaar dat we nu het reguliere afstemoverleg houden waar ik hier boven over vertelde. Op projectniveau moeten mensen de samenwerking met de waterrecreatie in hun projectgebied natuurlijk zelf oppakken. Participatie moet je vormgeven en daar heb je tijd en ruimte voor nodig. In een krachtenveld met veel stakeholders kan het behoorlijk complex zijn.’
Oplossing
Petra heeft nog een advies: ‘Kijk naar de verschillende doelen tegelijk die in een gebied spelen zoals die van de PAGW en de (water)recreatie. Waar kan meerwaarde worden gecreëerd? Kunnen we gezamenlijk komen tot een meervoudige doelstelling? Daarbij is het belangrijk dat er gekeken wordt naar de financiering van de andere doelen zoals voor het ontwikkelen van nieuwe voorzieningen voor de recreatie. Dit kan namelijk niet vanuit het PAGW-budget. Bij het project Oostvaardersoevers is daar door andere betrokken overheden geld voor beschikbaar gesteld. Dat is een mooie oplossing!'
Lees het rapport voor alle conclusies: https://www.pagw.nl/publicaties/publicaties/2024/01/09/waterrecreatie-rapport
