Van droomscenario naar realiteit: Gelderse Poort
Tijdens de PAGW-dag gingen de deelnemers op excursie de Klompenwaard in, de noordelijke uiterwaard van de Waal in de Gelderse Poort. Twan Teunissen, teamleider Rivierengebied Oost, leidde het gezelschap rond. Hij groeide in de jaren tachtig op in een dorp in deze streek. Een andere groep werd rondgeleid door Daan Meeuwissen, boswachter publiek bij Rivierengebied Oost, beiden van Staatsbosbeheer.
Plan Ooievaar
In de jaren tachtig kwam Plan Ooievaar met een droomscenario voor dit gebied. De natuur zou de vrijheid krijgen om terug te keren in de uiterwaard. Sociale kudden van paarden en runderen zouden de begroeiing kort houden, en zeearend, zilverreigers en lepelaars zouden terugkomen. Die droom is meer dan uitgekomen, vertelt hij trots. Maar niet zonder slag of stoot, want er was destijds aardig wat weerstand onder bewoners. Die weerstand is grotendeels verdwenen, want de meeste bewoners waarderen de spectaculaire riviernatuur. Ook de lokale politiek ziet inmiddels de waarde van het nieuwe landschap in. Zo komen er steeds meer toeristen en recreanten naar de Gelderse Poort die stukken meer geld in het laatje brengen dan voorheen.
Ooibossen en korte graslanden
Staatsbosbeheer heeft op grote schaal riviernatuur ontwikkeld in de Gelderse Poort. Zo zijn hier vele vierkante kilometers uiterwaarden teruggegeven aan de natuur en aan de rivier. De Millingerwaard was destijds als een van de eerste gebieden aan de beurt. De natuur in de Gelderse Poort bestaat nu uit een afwisseling van korte graslanden, ruigtes en hoog opgaande ooibossen. Die ruigtes en bossen staan niet op plekken waar voldoende doorstroming moet zijn tijdens extreem hoogwater.
Spontane groei
Voor de toekomst werken Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en provincie Gelderland aan een plan waarmee er meer dan 200 hectare ooibos bij komt, zowel hardhout- als zachthoutooibos. Dit bos wordt niet geplant, maar mag spontaan opkomen. Grootschalig machinaal beheer is volgens Twan nauwelijks nodig: ’Alleen als er te veel groen groeit op plekken waar dat niet mag voor voldoende doorstroming, grijpen we in. En dat kan ook gebeuren, als er bepaalde Natura 2000-habitattypes in gevaar komen. Tot nu toe was dat niet nodig.’
Preverkenning Gelderse Poort
In de afgelopen tijd heeft vanuit de PAGW een preverkenning plaatsgevonden voor de Gelderse Poort. Die blijkt haalbaar te zijn, mits er aan een aantal voorwaarden is voldaan, zoals het zomerbed verhogen en de uiterwaarden opnieuw inrichten. Zulke maatregelen zijn nodig om nieuwe natuur te creëren met meer leefgebieden voor soorten, om de dynamiek van het water te herstellen en de waterkwaliteit te verbeteren. Zie ook het artikel op de PAGW-website. Begin 2024 worden diverse scenario’s verkend voor het treffen van korte en lange termijn PAGW-maatregelen in het gebied.
