Kunstriffen drukbevolkt met zeedieren
Grote palingen kronkelen uit het kunstmatige rif dat net uit zee is getakeld. Het rif zit vol wieren, zeesterren en zakpijpen. ‘Die dieren vinden het een lekkere plek om zich op te vestigen. Vissen, krabben en garnalen gebruiken vooral de holtes,’ zegt onderzoeker Jorien Rippen.
Een rij kunstriffen ligt onder aan de voet van de Groningse Lauwersmeerdijk om de onderwaternatuur te versterken. Om te weten of dat ook echt lukt, loopt er een onderzoek naar wat er leeft in en op de riffen. PhD-onderzoeker Maryann Watson van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) legt uit: ‘Eerst hebben we de vissen hier in zee gemonitord. Toen de riffen er eenmaal lagen, hebben we fuiken op de riffen gezet om te weten welke soorten er rond de riffen voorkomen. En nu de riffen aan boord zijn gehaald, verzamelen we alle vissen en zeedieren die eruit kruipen of vallen op dezelfde manier.’ De 3D-scanner werpt daarbij een extra licht op het verborgen leven onder water; daarmee scant de onderzoeker de dikte van de afzettingen op het rif. Jorien Rippen: ‘Omdat we dit ieder jaar doen, zien we hoe het rif zich in de loop der tijd ontwikkelt. Bijvoorbeeld in omvang, maar ook of de soorten zich er daadwerkelijk blijvend vestigen.’
Rif vol leven
In de 10 verschillende rifelementen en getijdepoelen die een jaar geleden onder aan de dijk geplaatst zijn, ontstonden nieuwe leefgebieden voor vissen, schelpdieren en waterplanten, was het idee. ‘We zagen veel grote palingen uit het rif vallen’, zegt Jorien Rippen, terwijl ze met een emmer een grote paling vangt. Zij coördineert het onderzoek naar de kunstmatige riffen en hun uitwerking op de natuur. De RUG en de Leeuwarder hogeschool Van Hall Larenstein voeren de proef uit in opdracht van het waterschap Noorderzijlvest. ‘We zien dat de kunstmatige riffen langs de zeedijk werken. We hebben veel biodiversiteit ontdekt, zoals vissen en niet-mobiele soorten. Dat is echt goed nieuws’, aldus Britas Klemens Eriksson, professor in de Mariene Ecologie aan de RUG.
De proef met de kunstmatige riffen is gekoppeld aan de dijkversterking tussen Lauwersoog en Vierhuizergat. De ingreep aan de dijk biedt de kans om tegelijkertijd de natuur te versterken. Diverse overheden, bedrijven en natuurorganisaties zijn bij dit project betrokken. De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en het Waddenfonds betalen allebei mee aan de natuurontwikkeling langs de Lauwersmeerdijk. Met de nieuwe inzichten die deze proef oplevert, wordt een ontwerp op maat gemaakt voor een rif bij de dijk.
Goede schuilplekken
Dat gebeurt over twee jaar. Dan wordt bepaald hoe en welke kunstmatige riffen een definitieve plek krijgen langs de zeedijk. Mochten de uitkomsten positief blijven, dan kan het aantal riffen worden uitgebreid. Met volgens Jorien Rippen nog meer positieve effecten: ‘Deze riffen kunnen echt bijdragen aan verbetering van de waterkwaliteit en biodiversiteit. Omdat de riffen zulke goede schuilplekken bieden voor allerlei organismen, verrijkt het de onderwaternatuur. En doordat er zoveel filtervoeders op groeien, zoals die zakpijpen, wordt de waterkwaliteit er ook nog beter van.’ Filtervoeders zijn soorten die uit zeewater plankton filteren als eten. Dat doen walvissen, maar ook soorten die niet mobiel zijn, zoals mosselen en oesters.