Kennisbijeenkomst verbindt onder én boven water
Een brug tussen ecologische kennis over onderwater-biotopen en aanleg van nieuwe biotopen, dat is het rapport Ontwerpprincipes van onderwaterlandschappen. ‘Zo weten we waarop we moeten letten als we een onderwaterlandschap ontwerpen en aanleggen’, zegt Sander Terlouw. De ecoloog van Staatsbosbeheer was erbij toen het rapport gepresenteerd werd. Bij de kennisbijeenkomst PAGW in mei in Utrecht.
Dat zo’n onderwaterlandschap ook weer kan en mag verdwijnen, verraste hem wel. Maar die dynamiek past binnen de grote wateren, die door landschapsvormende processen in beweging blijven. ‘Als het goed is, komt er dan een ander landschap of biotoop voor terug’, aldus Sander. ‘Zolang er maar niet één soort de overhand krijgt. Het gaat erom de diversiteit in het ecosysteem te bewaren.’ Daarvoor zijn overgangen nodig, zoals van zoet naar zout en diep naar ondiep. Zo ontstaat er variatie onder water.
Sleutelfactoren
Deze overgangen staan centraal in het rapport Zoet-zoutovergangen in Nederland onder de loep, ook voor het voetlicht in Utrecht. Dit onderzoek biedt sleutelfactoren om zoete en zoute wateren beter te verbinden. Zoals de 4 grote wateren van de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). ‘Het laat zien dat we in deze 4 gebieden niet elk op ons eiland moeten blijven zitten, maar die juist moeten verbinden.’
Een geleidelijke overgang tussen de zoete rivieren en de zoute zee is hard nodig. Die is verdwenen door de aanleg van de waterkeringen tegen hoogwater. Zoals de Rijn en de Maas. De grootste rivieren van Nederland hadden ooit de grootste zoet-zoutovergang waar ze uitmonden in de Noordzee. Daar is nu geen sprake meer van. Sander: ‘Het Haringvliet staat op een heel klein kiertje. En de Nieuwe Waterweg ligt zo ingesloten in een stedelijke omgeving dat daar nauwelijks meer een zoet-zoutovergang is.’
Pauzes belangrijk
Ook boven water waren verbindingen zeer welkom, bleek die middag. ‘We zagen elkaar voor het eerst na corona weer live! Daar waren we allemaal superblij mee’, zegt ecoloog Marieke de Lange van Rijkswaterstaat. Naast de presentaties en discussies in de zaal waren de pauzes dan ook net zo belangrijk. Marieke: ‘Eindelijk konden we weer bijpraten! Horen waar iedereen mee bezig is. Vragen stellen en delen wat je aandacht opeist. Het zijn de mensen die de PAGW maken!’
Het onderwaterlandschap mag ook weer verdwijnen